De samenstelling van voeding ligt op veel varkensbedrijven onder een vergrootglas. Toch vormt dit niet het volledige plaatje van het rantsoen van varkens. Drinkwater hoort hier net zo goed bij. Schoon en voldoende drinkwater is belangrijk voor de gezondheid en dierenwelzijn. Lars Wijntje, productspecialist varkens- en pluimveehouderij bij BTN de Haas legt het belang van schoon drinkwater uit en geeft tips.
In de varkenshouderij wordt gebruik gemaakt van gesloten drinkwatersystemen. Deze systemen hebben veel haakse bochten, te maken met hoge temperaturen in de stal en kunnen niet overal makkelijk worden geopend. Dit vormt de ideale broeiplaats voor bacteriën in de leidingen.
De meeste vervuiling van drinkwater treedt op in de transportleidingen. Deze leidingen hebben een grote diameter, waardoor het water met een lage snelheid stroomt. Wanneer het water bijna tot stilstand komt, krijgen bacteriën de kans om een biofilm te vormen.
In de praktijk ziet Wijntje dat de belangstelling voor drinkwater in de loop der jaren is toegenomen. “De varkenshouderij staat voor veel uitdagingen, waardoor op ieder bedrijfsniveau dient te worden geoptimaliseerd. Hier is deze sector heel goed in. Vooral op het gebied van staloptimalisatie zijn de afgelopen jaren grote stappen gezet. Toch blijft drinkwater vaak het ondergeschoven kindje.”
Schoon drinkwater belangrijk
De productspecialist vergelijkt het drinkwater op varkensbedrijven vaak met drinkwater van mensen: “Zou je zelf graag drinken uit de drinknippels in de stal? Als het antwoord nee is, waarom geef je het dan wel aan je dieren?”
Schoon drinkwater is belangrijk voor de diergezondheid. Dieren nemen veel bacteriën op uit vervuild drinkwater. Hierdoor verloopt de vertering suboptimaal en neemt de voederconversie af. Daarnaast dient het water voldoende en koel te zijn. Een goede afstelling van de drinknippels is ook belangrijk, zodat de dieren het water makkelijk opnemen.
Ook verlaagt een goede watervoorziening de kans op staartbijten. Wijntje legt uit: “Dorst zorgt voor onrust bij de dieren. Dan gaan ze zoeken naar afleiding. Staartbijten kan dan één van deze dingen zijn. Daarnaast is het zo, dat als drie biggen één drinknippel moeten delen, er altijd een paar dieren zijn die zich gaan vervelen. Stoeien neemt dat ongemak dan tijdelijk weg. Dit wil je voorkomen.”
Het ideale watersysteem
Op veel varkensbedrijven loopt de waterleiding door een centrale gang. Vanaf deze leiding gaan steekleidingen naar de verschillende afdelingen. Op deze manier ontstaat aan het einde van de afdeling een stilstaand punt, waar de waterkwaliteit verslechtert.
Idealiter zou het systeem een circulaire vorm hebben. Dit is makkelijk te realiseren, volgens de productspecialist. Het verbinden van de verschillende eindpunten van de leidingen maakt het systeem rond. Een pomp kan er eventueel voor zorgen dat het water continu wordt rondgepompt.
Passend bij bedrijf
“Bij de renovatie van stallen wordt vaak de waterkwaliteit meegenomen. Dan worden er UV-lampen in de breektanks geplaatst, zodat de bacteriegroei wordt geremd in de opslaglocatie van het water. Ook wordt er op sommige bedrijven gekozen voor het aanzuren of ontijzeren van het drinkwater in de vorm van waterbehandelingssystemen, mocht dit nodig zijn.”
Het is belangrijk dat dergelijke systemen passen bij de waterkwaliteit op een bedrijf. Vervolgens kunnen keuzes per bedrijf, of zelfs per stal worden gemaakt. “Neem niet één keer per jaar een watermonster, omdat dit verplicht is voor de IKB, maar gebruik dit moment dan ook als het begin van de optimalisatie van je bedrijf.”
Drinkwater onderdeel van het protocol
Eigenlijk zou het reinigen van de drinkwaterleidingen standaard onderdeel moeten zijn van het hygiëneprotocol, meent Wijntje. “Draai na iedere ronde de kraan van de waterleiding open en spoel het goed door. Alles is vast te leggen in een protocol. Als men zich daaraan houdt, heb je al veel winst behaald.”
“Op veel bedrijven wordt gekeken naar voeding, klimaat, licht, afleidingsmateriaal en water. Precies, water wordt als allerlaatste genoemd. Ik vind gewoon dat je al die punten voor elkaar moet hebben op je bedrijf. Als we het hebben over dierenwelzijn is water net zo belangrijk.”
Over BTN de Haas
BTN de Haas is een groothandel die verschillende producten voor op agrarische bedrijven verkoopt, van machineonderdelen en werkkleding tot staltoebehoren en afrastering. Kennis delen is één van de taken van het bedrijf, zodat dit niet blijft hangen bij de leveranciers, maar daadwerkelijk kan worden toegepast op varkensbedrijven.
Tekst: Kim Sjoers
