Met de hete zomers van de afgelopen jaren nog scherp op het netvlies, moeten varkenshouders nu aan de slag ter voorkoming van hittestress bij hun dieren. Er is veel wat varkenshouders kunnen doen, zowel voorafgaand aan de zomer als op hete dagen zelf. De grootste winst is te behalen op het gebied van voer en water, het stalklimaat en warmte-instraling.
Hittestress kost de varkenshouder geld. Ardol, producent van natuurlijke additieven en voedingssupplementen voor varkens, becijferde in 2020 wat dit betekent voor een goedlopend bedrijf met vijfhonderd zeugen. Conclusie van deze berekening: hittestress kost een dergelijk bedrijf minimaal 10.000 euro per jaar.
Varkenshouder moet voorbereid zijn op hittestress
POV (Producentenorganisatie Varkenshouderij) heeft een brochure ontwikkeld met veel tips voor varkenshouders. En de POV heeft een handleiding voor varkenshouders, waarmee ze op eenvoudige wijze een hitteprotocol kunnen ontwikkelen voor hun bedrijf.
Uit de brochure blijkt dat varkenshouder voorbereidingen kunnen treffen en niet moeten afwachten totdat de buitentemperatuur oploopt. Het installeren van een nevelinstallatie bij de luchtinlaat of het installeren van een douche voor de dieren zijn aanpassingen waar de varkenshouder voor de zomer mee aan de slag kan. Maar denk ook aan het witkalken van donkere daken en ramen of het plaatsen van een groensingel aan de zonzijde van de stal.
Voorspelling hittestress
Als het dan daadwerkelijk warm weer is, moet de varkenshouder verder aan de slag. Om te voorspellen wanneer een veehouder hittestress kan verwachten voor zijn dieren, is een praktisch hulpmiddel beschikbaar op de site van de GD. Niet alleen voor varkens, maar ook voor koeien, geiten, schapen en pluimvee is de hittestressvoorspeller beschikbaar. De veehouder vult postcode en diersoort in en krijgt direct een duidelijk overzicht: op welke dagen kan hij welke mate van stress voor zijn dieren verwachten.
Hete dagen? Pas voer en water aan
Op hete dagen zijn diverse aanpassingen in het voeren en water verstrekken van het grootste belang. Allereerst is het belangrijk om de voergift te verlagen. Het kost productie, maar het voorkomt uitval. Daarnaast gaat men voeren als het koeler is, in de vroege ochtend en/of de late avond. Vooral bij kraamzeugen is het belangrijk om het voer in kleinere porties te verstrekken.
Bij hoogdrachtige zeugen drukken de biggen op de maag, waardoor de eetlust al onder druk staat. Bij warm weer neemt de eetlust nog verder af. Meerdere keren per dag voeren geeft de zeug de mogelijkheid om toch zoveel mogelijk voer op te nemen.
Ook in het verstrekken van water zijn aanpassingen nodig op hete dagen. De varkens moeten bij voorkeur naar behoefte kunnen drinken, geeft de POV aan in haar brochure.
Water: hoeveelheid, hygiëne en nippelopbrengst
Water is van groot belang op hete dagen, stelt ook varkensdierenarts Johan Hulzing van Coöperatie Varkensartsen. Het gaat daarbij niet alleen om de hoeveelheid water, maar ook om de temperatuur van het water. De GD geeft aan dat uit een experiment blijkt dat water met een temperatuur tussen 10 tot 15° C een positief effect bij kraamstalzeugen heeft tijdens warme dagen heeft in vergelijking met water van 22° C. Er is een gunstig effect op onder andere voer- en wateropname, ademhalingsfrequentie, gemiddelde speengewicht van de biggen en de gemiddelde groei van de biggen.
Naast de temperatuur moet ook de doorstroming in de leidingen in orde zijn. Daarom raadt varkensdierenarts Hulzing aan om het reinigen van de leidingen op te nemen in het bedrijfsprotocol: bij gespeende biggen en vleesvarkens moeten de leidingen na elke ronde worden gereinigd met waterstofperoxide. Bij de zeugen moet dit minimaal één keer per jaar gebeuren.
De varkensarts raadt aan om ook goed op de nippelopbrengst te letten. “Is die nog voldoende hoog als alle dieren tegelijk drinken?” vraagt hij zich af. “Daar gaat het vaak mis in de praktijk.” In de brochure van de POV staat een overzicht van de minimale nippelopbrengst voor de verschillende diercategorieën.
Bron: Groen Kennisnet
