De fosfaatproductie in dierlijke mest is in 2018 opnieuw gedaald. De productie bedroeg vorig jaar 160,7 miljoen kilo fosfaat. Dat is ruim 12 miljoen kilo onder het fosfaatplafond van 172,9 miljoen kilo. Ook de stikstofuitscheiding is iets gedaald, maar ligt met 506,1 miljoen kilo nog wel iets boven het stikstofplafond van 504,4 miljoen kilo. Dit meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers.
Iets lagere fosfaatproductie varkenssector
De fosfaatproductie door varkens daalde in 2018 licht door een geringe afname van het aantal vleesvarkens. De fosfaatproductie van de varkenssector kwam in 2018 uit op 37,3 miljoen kilo.
Varkenshouders werden door de regeling fosfaatreductieplan varkenshouderij gestimuleerd om over te schakelen op voer met een lager fosforgehalte. Dat droeg ook bij aan de daling van de fosfaatproductie in de varkenshouderij. Mede door deze maatregelen is de fosfaatproductie de laatste jaren gedaald tot onder het fosfaatplafond van 39,7 miljoen kilo.
Hogere fosfaatproductie leghennen, vleespluimvee juist lager
In 2018 steeg de fosfaatproductie van legpluimvee ten opzichte van een jaar eerder met 4 procent tot 21,1 miljoen kilo. In de vleespluimveesector daalde de fosfaatproductie echter met bijna 10 procent tot 6,5 miljoen kg. Deze veranderingen in de fosfaatproductie hangen vooral samen met een verandering van de wijze waarop de pluimveestapel wordt geteld. In de Landbouwtelling van 2018 is de opgave door de boer vervangen door een telling op basis van het Identificatie en Registratiesysteem voor pluimvee. Deze methodewijziging is vermoedelijk de oorzaak van de trendbreuk in het aantal vleeskuikens. In 2018 steeg het aantal leghennen met 3 procent tot 47,7 miljoen en daalde het aantal vleeskuikens met 10 procent tot 43,2 miljoen dieren. De totale fosfaatproductie van pluimvee lag in 2018 krap 1 procent boven het fosfaatplafond van 27,4 miljoen kilo.
De fosfaatproductie van overige diercategorieën zoals schapen, geiten, paarden, pony’s, konijnen en pelsdieren nam toe met 0,6 miljoen kilo tot 7,3 miljoen kilo (2018), onder andere door toename van het aantal schapen en melkgeiten.
Figuur 1: Fosfaatproductie in dierlijke mest
Tabel 1: Fosfaatproductie in dierlijke mest (mln kg)
In 2018 werd er vergeleken met een jaar eerder 8,3 miljoen kilo minder fosfaat geproduceerd, een daling van 5 procent. Het is het tweede achtereenvolgende jaar dat de productie onder het door de Europese Unie (EU) vastgestelde fosfaatplafond ligt.
De fosfaatproductie van de melkveesector bedroeg vorig jaar 77,4 miljoen kilo, 9,2 miljoen kilo minder dan in 2017. Hiermee ligt de fosfaatproductie in de melkveesector 9 procent onder het fosfaatplafond voor de melkveesector (84,9 miljoen kilo). De fosfaatproductie van vleesrundvee lag met 11,2 miljoen kilo iets hoger dan een jaar eerder.
Krimp veestapel
Tussen 1 januari 2017 en 31 december 2018 nam het aantal melkkoeien met ruim 190 duizend af, een daling van 11 procent. Het aantal kalveren, pinken en vaarzen daalde in die periode met ruim 300 duizend, een daling van 25 procent. In 2017 werd het fosfaatreductieplan voor de melkveehouderij van kracht. Melkveebedrijven waren vanaf 2017 verplicht om melkkoeien en vrouwelijk jongvee af te voeren. Daarnaast hebben van de circa 16 duizend melkveebedrijven bijna 600 bedrijven kenbaar gemaakt dat ze met hun bedrijf willen stoppen. Door dit plan en de invoering van het fosfaatrechtenstelsel per 1 januari 2018 is de melkveestapel dus fors gekrompen.
Daling fosforgehalte mengvoer en ruwvoer voor melkvee
Het fosfaatreductieplan leidde naast een daling van de veestapel ook tot verlaging van het fosforgehalte in het mengvoer voor melkvee. Het fosforgehalte daalde van 4,3 gram per kilo in 2016 tot 4,1 gram per kilo mengvoer in 2018, een daling van ruim 4 procent.
Het fosforgehalte van gras en maïs, ander belangrijk voer voor melkvee, lag in 2018 onder het niveau van voorgaande jaren.
Figuur 2: Stikstofuitscheiding in dierlijke mest
Tabel 2: Stikstofuitscheiding in dierlijke mest (mln kg)
Hogere melkproductie per koe en hogere stikstofgehalten ruwvoer
De stikstofuitscheiding in de melkveesector is in 2018 iets afgenomen, het daalde licht naar 292,8 miljoen kilo. Een jaar eerder was dit nog 303,5 miljoen kilo.
De melkproductie per melkkoe is toegenomen van ruim 8 300 kilo in 2016 tot 8 850 kilo in 2018. Ook het voerverbruik per melkkoe is gestegen. Door het toegenomen voerverbruik en een afnemend areaal snijmaïs zit er de laatste jaren naar verhouding meer gras en krachtvoer in het rantsoen van koeien. Gras en krachtvoer bevatten tot drie keer meer stikstof dan snijmaïs waardoor de stikstofuitscheiding per koe is toegenomen. Daarnaast is ook het stikstofgehalte van gras de laatste jaren toegenomen. Om deze redenen neemt de totale stikstofuitscheiding ondanks verkleining van de veestapel nauwelijks af.
Bron: CBS
